Lesbrief SUV Rugzwemmen (word-doc)
Lesbrief Scheten uit de schoorsteen
Lesbrief Palmen op de Noordpool (Boekenberg)
Schrijfopdracht Palmen op de Noordpool (Meertaal)
Lesbrieven
VO: klimaatverandering als thema
Met de onderbouw van het voortgezet onderwijs praat ik over het thema klimaatverandering in mijn boeken. Desgewenst leg ik de nadruk meer op klimaatverandering of op het literaire. Ik laat bijvoorbeeld aan de hand van Palmen op de Noordpool zien hoe we zo zeker weten dat klimaatverandering door de mens komt of aan de hand van Scheten uit de Schoorsteen hoe je voor verschillende doelgroepen en genres schrijft. Maar In beide gevallen ligt de nadruk op mijn young adult roman Rugzwemmen. We lezen samen een fragment en discussiëren hoe ver je moet of mag gaan bij het actievoeren. Vanzelfsprekend is er ook alle ruimte voor vragen, of ze nou gaan over methaangas of metaforen, over humor of hittegolven of toch over mijn lievelingsschrijver of lievelingsdier.
Scheten uit de schoorsteen
In Scheten uit de schoorsteen leg ik klimaatverandering uit op kleuterniveau. Normaal ben ik helemaal niet van de scheten, maar nu kon ik ze goed gebruiken om broeikasgassen uit te leggen. Bijkomend voordeel natuurlijk: jonge kinderen lachen wel om scheten. Zo is het een vrolijk en ook eerlijk boek geworden waarin oorzaken, gevolgen en oplossingen van klimaatverandering op speelse wijze voorbij komen. De geweldige illustraties van Yoko Heiligers helpen daarbij. Achterin het boek staat extra informatie voor voorlezers die moeilijke vragen krijgen.
Uitgeroepen tot beste kinderklimaatboek 2022/2023 in de categorie 0-5 jaar!
> Bekijk de eerste pagina’s hier
> Download de lesbrief met proefjes en opdrachten bij het boek.
> Download een kleurplaat:
Meer dan twintig lesideeën voor de Kinderboekenweek 2022
Hier zijn mijn tips en lessuggesties bij het thema van de Kinderboekenweek 2022: Gi-ga-groen. De Kinderboekenweek gaat dit jaar over natuur: dieren, planten, klimaat en boomhutten dus. Daar heb ik wel wat leuke tips voor lessen bij. Zoals gewoonlijk heb ik ze heel summier beschreven. Zie het als aanknopingspunten. Sommige lesideeën zijn in te zetten voor alle groepen. Andere zijn misschien vooral geschikt voor onderbouw, middenbouw of bovenbouw.
Klimaatonderwijs is nodig
Is het belangrijk dat kinderen van een jaar of elf, twaalf weten wat klimaatverandering is? Ik vind van wel. Ten eerste omdat ze zich geen onnodige zorgen moeten maken. Ten tweede omdat ze zich wel zorgen moeten maken.
Maar een snelle steekproef leert dat veel kinderen geen idee hebben wat klimaatverandering is. Mijn steekproef was zeker niet representatief. Tijdens de Kinderboekenweek vroeg ik in elke groep 7 en 8 die ik bezocht (in totaal 13) wie mij kort kon uitleggen waardoor het klimaat verandert. Aarzelend gingen er een paar vingers omhoog. En toen kwamen de antwoorden:
- door vuur
- door plastic
- door stikstof
- door afval dat in de oceaan komt
- doordat er een gat zit in de ozonlaag
- ‘er zit lava in de aarde en daardoor wordt het steeds heter’
- ‘er zit een soort heelal om de zon en daar zit een gat in’.
Palmen op de Noordpool
Palmen op de Noordpool is een kinderboek over klimaatverandering. De vertaalrechten van het boek zijn in het eerste jaar al aan 10 landen verkocht.
Palmen op de Noordpool kreeg een Vlag & Wimpel van de Griffeljury, haalde de longlist van de Jan Wolkersprijs, won de Glazen Globe voor het beste geografische jeugdboek en is gekozen als een van de Bestverzorgde boeken van 2018.
Palmen op de Noordpool past perfect bij het thema van de Kinderboekenweek 2022: Gi-ga-groen. Het is dan ook thematitel voor groep 7 en 8. Ik kom graag naar school, bieb of museum om alles te vertellen over klimaatverandering.
Lezing klimaatverandering voor kinderen
In een lesuur snappen alle kinderen hoe het zit met klimaatverandering: oorzaken, gevolgen en maatregelen. In een interactieve presentatie leg ik uit wat klimaatverandering is. Dat doe ik aan de hand van fossielen uit de ijstijd, spannende verhalen en grappige illustraties. Zonder doemverhalen, moeilijke woorden en opgeheven vingertje. Daarna is er volop tijd voor vragen. En natuurlijk sluiten we af met een toffe quiz. Voor groep 5 tot en met 8 van de basisschool en voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
Neem voor meer mogelijkheden en andere informatie contact op met mij of de Schrijverscentrale.
Non-fictie kinderboeken in de klas
Informatieve kinderboeken zijn een geweldige aanvulling en soms zelfs vervanging van bestaande lesmethoden, vooral bij de zaakvakken. Ik kom met een koffer vol echt goede, recente Nederlandse non-fictie naar school, bibliotheek of pabo. Aan de hand van mijn eigen boeken geef ik tal van voorbeelden hoe je non-fictie kinderboeken in kunt zetten. Als er genoeg tijd is kunnen de deelnemers zelf ook met de boeken aan de slag. Een echte eyeopener voor de meesten, ook als het gaat om leesbevordering.
Lees ook mijn column hierover voor Juf&Meester, mijn column voor het Ministerie van Boekenzaken en dit artikel in tijdschrift Lezen.
Klimaatverandering in de klas
Op deze plek vind je lesmateriaal en bronnen die helpen om klimaatverandering in de les op school te behandelen. Veel ervan sluit aan op mijn kinderboek Palmen op de Noordpool, maar ook zonder dat boek kun je er veel aan hebben. Andersom zit het boek vol thema’s en aanknopingspunten die ook buiten het thema klimaatverandering interessant zijn: arm & rijk, voedselketens, ecosystemen, globalisering, koolstofkringloop, Nederland waterland, nepnieuws, technologie, duurzame energie, enzovoorts.
> Download hier een pdf van het hele verhaal met aanklikbare links.
> Lees verder…
Lesopener klimaatverandering
Klimaatverandering is echt wel te begrijpen. Ook door kinderen en ook in het kort. In dit filmpje leggen we in nog geen 2 minuten oorzaken, gevolgen en maatregelen van klimaatverandering uit. En geven we tips wat je zelf kunt doen. Gebruik de video op school, als lesopener op het digibord of in een spreekbeurt.
Meer dan twintig lesideeën voor de Kinderboekenweek 2019
Hier zijn wat lessuggesties bij het thema van de Kinderboekenweek 2019: Reis mee. Nou ja: officieel gaat het om voertuigen, vervoermiddelen of hoe je het ook wil noemen. Ik heb de lesideeën heel summier beschreven. Zie het als aanknopingspunten. Sommige lesideeën zijn in te zetten voor alle groepen. Andere zijn misschien vooral geschikt voor onderbouw, middenbouw of bovenbouw. Oh, en trouwens: je kunt me natuurlijk ook nog boeken voor de Kinderboekenweek. Doorgaan met het lezen van “Meer dan twintig lesideeën voor de Kinderboekenweek 2019”
Stoomcursus klimaatverandering
Voor PraxisBulletin maakte ik een stoomcursus klimaatverandering voor de bovenbouw van het basisonderwijs. In vijf simpele stappen leg ik klimaatverandering uit. Bij elke stap staan lessuggesties, praktische opdrachten en eenvoudige proefjes die het verhaal duidelijker maken.
Doorgaan met het lezen van “Stoomcursus klimaatverandering”
De wortels van Oranje
Wil je weten: Hoe een schipper duizenden levens redde? Wat de gevaarlijkste vulkaan van Nederland is? Hoe het komt dat wortels oranje zijn? Waarom zoete drop zouter is dan zoute drop? Hoe kleine dieren grote projecten tegenhouden? Verbluffende weetjes en grappige feiten over het land van melk en water. Doorgaan met het lezen van “De wortels van Oranje”
‘Lastig om iets over het klimaat te zeggen’
Klimaatverandering is een belangrijk onderwerp, dat ook tijdens het leven van onze kinderen en kleinkinderen maar al te actueel zal blijven. Alle reden dus om het op een heldere en zorgvuldige manier aan kinderen op school uit te leggen. Klimaatverandering is ook een ingewikkeld onderwerp. Dat heb ik wel gemerkt tijdens het schrijven van mijn kinderboek Palmen op de Noordpool. En dat wist ik al door de paar paragrafen die ik erover schreef voor verschillende aardrijkskundemethoden.
En dus kom je in boeken en op internet veel verhalen tegen die variëren van een beetje vaag tot complete onzin. Doorgaan met het lezen van “‘Lastig om iets over het klimaat te zeggen’”
Meer dan twintig lesideeën voor de Kinderboekenweek 2017
Hier zijn wat lessuggesties bij het thema van de Kinderboekenweek 2017: gruwelijk eng. Het zijn er meer dan twintig, maar ik heb ze heel summier beschreven. Zie het als aanknopingspunten. Sommige lesideeën zijn in te zetten voor alle groepen. Andere zijn misschien vooral geschikt voor onderbouw, middenbouw of bovenbouw. Doorgaan met het lezen van “Meer dan twintig lesideeën voor de Kinderboekenweek 2017”
Vulkanen, maar dan echt
Ik heb Napels gezien zonder de Vesuvius te beklimmen. Ik heb in Lake Toba gezwommen zonder me om zijn ontstaan te bekommeren. Pas sinds ik er voor kinderen over schrijf, ben ik als een jongetje zo blij met vulkanen.
Sindsdien moest ik het doen met een vaag kratermeer in de Eifel en het geologisch natuurlijk geweldige IJsland. Maar een lekkere steile stratovulkaan zat er niet bij. Dat heb ik afgelopen maand definitief goedgemaakt.Toen we van Jakarta naar Jokya vlogen priemden de drieduizenders al boven de wolken uit. Aan de voet van de Merapi vertelde ik de kinderen opgewekt dat deze nog maar kort geleden honderden slachtoffers had gemaakt. Maar goed dus dat er langs de helling vluchtroutes stonden aangegeven en bunkers klaarstonden om te schuilen. Doorgaan met het lezen van “Vulkanen, maar dan echt”
Klimaatverandering voor kinderen
Update 2021
Lesmateriaal en tientallen bronnen voor lessen over klimaatverandering.
Update 2018
Inmiddels heb ik een heel kinderboek over klimaatverandering geschreven.
Hé Aardbewoners! Er wordt weer druk gepraat over klimaat, zeespiegelstijging en duurzame energie. Daarom heb ik het hoofdstuk over klimaatverandering uit Hé Aardbewoner maar even online gezet. Je kunt hem downloaden door op het plaatje te klikken. Doorgaan met het lezen van “Klimaatverandering voor kinderen”
Beste Ida,
Jij kunt er niets aan doen dat volwassenen met jouw antwoord op een Bosatlasopdracht aan de haal gaan. Dat ze je antwoord briljant noemen. Of zelfs het glasharde bewijs dat ons onderwijssysteem verouderd is. Wat een onzin. Want je antwoord was gewoon fout. Doorgaan met het lezen van “Beste Ida,”
Hé Aardbewoner
Hé aardbewoner is een non-fictie kinderboek over de aarde met geweldige illustraties van Wendy Panders. Het beste informatieboek van 2014 volgens Leesplein. Hé aardbewoner werd genomineerd voor de Jan Wolkersprijs 2015 en is vertaald in het Engels, Chinees, Duits, Russisch, Frans, Oekraïens en Koreaans.
Lees recensies en reacties.
Update 2021: De Nederlandse versie is helaas alleen nog in de bibliotheek te krijgen en soms tweedehands.
Een ander ezelsbruggetje voor de planeten
Voor mijn kinderboek Hé Aardbewoner zocht ik een nieuw ezelsbruggetje om de volgorde van de planeten te onthouden. Sinds Pluto is gedegradeerd tot dwergplaneet is het gangbare ezelsbruggetje: Maak Van Acht Meter Japanse Stof Uw Nachtjapon. Niet echt geweldig, vooral omdat alleen de beginletters aanknopingspunten bieden en je dus makkelijk kunt denken dat Mars het dichtst bij de zon staat en Mercurius onze buurplaneet is. Meter Van Acht Maak Japanse Stof Uw Nachtjapon zou wat dat betreft al beter zijn. Maar dat loopt niet zo lekker.
De 3 beste ezelsbruggetjes voor de planeten
Tijdens het schrijven van Hé Aardbewoner heb ik een aantal alternatieven bedacht waarbij van (bijna) elke planeet de eerste twee letters overeenkomen. Doorgaan met het lezen van “Een ander ezelsbruggetje voor de planeten”