Op deze plek vind je lesmateriaal en bronnen die helpen om klimaatverandering in de les op school te behandelen. Veel ervan sluit aan op mijn kinderboek Palmen op de Noordpool, maar ook zonder dat boek kun je er veel aan hebben. Andersom zit het boek vol thema’s en aanknopingspunten die ook buiten het thema klimaatverandering interessant zijn: arm & rijk, voedselketens, ecosystemen, globalisering, koolstofkringloop, Nederland waterland, nepnieuws, technologie, duurzame energie, enzovoorts.
> Download hier een pdf van het hele verhaal met aanklikbare links.
Lesmateriaal klimaatverandering
> Stoomcursus klimaatverandering (pdf): lesideeën, snelle proefjes en praktische opdrachten rondom klimaatverandering.
> Lesbrief klimaatverandering van kinderboekwinkel De Boekenberg (pdf): uitgebreide lesbrief bij Palmen op de Noordpool, geschikt voor meerdere lessen en passend bij deze kerndoelen (pdf).
Extra bronnen over klimaatverandering
Voor het schrijven van Palmen op de Noordpool en het voorbereiden van mijn lezingen over klimaatverandering heb ik heel wat bronnen gebruikt. Veel van die bronnen kun je prima gebruiken in een les of project over klimaatverandering. Bijvoorbeeld als lesopener op het digibord, als start voor een onderzoek of als input voor een debat. Hieronder zet ik een aantal websites, filmpjes, kinderboeken en interactieve bronnen op een rij. Ze zijn gekoppeld aan steeds twee pagina’s uit het boek. Maar je kunt ze natuurlijk evengoed gebruiken voor je eigen les over klimaatverandering. Geschikt voor bovenbouw basisonderwijs en/of onderbouw voortgezet onderwijs. Hier komen ze…
1. OVER DE VROEGE GESCHIEDENIS VAN HET KLIMAAT
2. OVER IJSTIJDEN EN ZO
3. OVER ONDERZOEK NAAR KLIMAATVERANDERING
4. OVER DE OORZAKEN VAN KLIMAATVERANDERING
5. OVER DE GEVOLGEN VAN KLIMAATVERANDERING
6. OVER DE GEVOLGEN VAN DE GEVOLGEN VAN KLIMAATVERANDERING
7. OVER DE GEVOLGEN VOOR DE NATUUR
8. OVER DE MAATREGELEN TEGEN KLIMAATVERANDERING
9. OVER DE ENERGIE VAN DE TOEKOMST
10. OVER HET GEZEUR OVER KLIMAATVERANDERING
Algemeen
Animatie met korte uitleg over klimaatverandering.
1. OVER DE VROEGE GESCHIEDENIS VAN HET KLIMAAT
12/13 Die goeie ouwe aarde
Klokhuis over de geschiedenis van de aarde en het leven (serie)
18/19 Lang leve koolstof
Animatie van de koolstofcyclus (± 3 minuten)
20/21 Wat nekte de dino’s?
Interactieve aardbol met keuze uit allerlei geologische tijdperken
Plaattektoniek, waaronder het uiteenvallen van Pangea (± 3 minuten)
26/27 Welkom in de ijstijd
Interactieve kaart van de laatste ijstijd
32/33 Op de bodem van de Noordzee
Doggerland, geweldig gratis ebook.
Kinderboek: Onder de golven van Linda Dielemans.
34/35 Winter in de zomer
Schooltv over seizoenen (± 2 minuten)
38/39 Vulkaanstof en zonnevlekken
Speelse tijdlijn die o.a. kleine ijstijd in perspectief plaatst.
Live zonnevlekken
3. OVER ONDERZOEK NAAR KLIMAATVERANDERING
42/43 Tijd voor onderzoek
Video over Siccar point, waarmee James Hutton zijn theorie bewees. (7 minuten, Engels)
48/49 De ademhaling van de aarde
Geweldige visualisatie van CO2 door het jaar heen (± 3 minuten)
Hoeveel CO2 zat er in de lucht toen je werd geboren?
Keelingcurve op Twitter (elke dag een CO2-update)
52/53 Gevangen in ijs
Video over ijskernonderzoek (± 3 minuten)
4. OVER DE OORZAKEN VAN KLIMAATVERANDERING
60/61 De waterdampmachine
Schooltv over de stoommachine (4 minuten)
64/65 Gestampte zeedieren
Schooltv over ontstaan van aardolie (1 minuut)
66/67 Mensen mensen mensen
Bekijk live de groei van de wereldbevolking
5. OVER DE GEVOLGEN VAN KLIMAATVERANDERING
76/77 Klimaatverwarring
Verontwaardigd blogje mijnerzijds over het verschil tussen weer en klimaat
78/79 Eén graad warmer
Nogal duidelijke visualisatie van temperatuurstijging sinds 1900
80/81 Smeltende polen
Klimaatjagers over Groenland (52 minuten)
82/83 Raar water
Kinderboek: Het grote waterboek van Sarah Garré
84/85 Rivieren in de zee
Hoe badeendjes de oceanologie hielpen
86/87 Zure oceanen
Klimaatjagers over koraalverbleking (52 minuten)
88/89 Heftig weer
Interactieve kaart met orkanen
90/91 Enzovoort
Onderzoekers steken methaangas uit permafrost aan (± 3 minuten)
92/93 Op het randje
Website met info en lesmateriaal over tipping points
6. OVER DE GEVOLGEN VAN DE GEVOLGEN VAN KLIMAATVERANDERING
98/99 Verdwijnende eilanden
CNN artikel over Shishmaref, met video, foto’s en veel info
100/101 Bedreigde steden
Kinderboek: Honderd uur nacht van Anna Woltz over orkaan Sandy in New York
102/103 Wij willen water
Vergelijk het Poopomeer toen en nu
106/107 Teken, muggen en pollen
Kinderboek: Viruswereld van hoeheetieookalweer?
7. OVER DE GEVOLGEN VOOR DE NATUUR
116/117 Fluiten naar de fluithaas
Foto’s van het schattigste dier dat je niet kent
120/121 Meer dan de ijsbeer
Artikel over het onderzoek van Roel en Jesse.
Kinderboek: Winterdieren van Bibi Dumon Tak.
8. OVER DE MAATREGELEN TEGEN KLIMAATVERANDERING
132/133 Oké, dit is wat we nu weten
Website van het IPCC, met alle rapporten
134/135 Klaar voor de toekomst
Hoe hoog komt het water bij jou in de buurt?
Kinderboek: Erop of eronder van Anne Pek.
136/137 Doe het zelf
Kinderboek: Groene voeten van Lotte Stegeman.
Kinderboek: Dwarsloper van Mijke Pelgrim.
138/139 In het spoor van je eten
Tips bij het kiezen van groente en fruit
9. OVER DE ENERGIE VAN DE TOEKOMST
146/147 Lieve steenkool, aardgas en aardolie,
Website met veel info, proefjes en lesmateriaal over energie
148/149 Kandidaat 1: zon
De Ivanpah zonnecentrale op Google Maps
156/157 Kandidaat 5: aardwarmte
Japanse Makaken in BBC Earth (± 4 minuten)
158/159 Kandidaat 6: kernenergie
Arjen Lubach haalt kernenergie uit het verdomhoekje (± 20 minuten)
160/161 En de winnaar is
Actueel en verleden gebruik van duurzame bronnen in Nederland
10. OVER HET GEZEUR OVER KLIMAATVERANDERING
166/167 Het valt wel mee
Wetenschappelijke weerlegging van tal van klimaatmythen (Engels)
168/169 Het is hun schuld
Bekijk CO2-emissies per land of regio, van 1960 tot nu.
170-171 Het is al vaker zo gegaan
Ozone Hole: How We Saved the Planet (NPO Plus, 56 minuten)