Hier zijn mijn tips en lessuggesties bij het thema van de Kinderboekenweek 2022: Gi-ga-groen. De Kinderboekenweek gaat dit jaar over natuur: dieren, planten, klimaat en boomhutten dus. Daar heb ik wel wat leuke tips voor lessen bij. Zoals gewoonlijk heb ik ze heel summier beschreven. Zie het als aanknopingspunten. Sommige lesideeën zijn in te zetten voor alle groepen. Andere zijn misschien vooral geschikt voor onderbouw, middenbouw of bovenbouw.
1. Lees een kinderboek.
2. Laat alle kinderen een top 3 van hun lievelingsdieren maken. Zoek daarna boeken waarin deze dieren een (hoofd)rol spelen. Zo zien ze dat er over (vrijwel) elk onderwerp een boek is, fictie of non-fictie.
3. Er zijn schrijvers die bijna alleen over natuur en dieren schrijven. Bijvoorbeeld Bibi Dumon Tak, Geert-Jan Roebers, Lotte Stegeman, Joukje Akveld… Zoek eens uit waarom ze dat doen. Lees hun boeken, bekijk hun website en misschien kun je ze het wel vragen via mail of social media.
4. Organiseer een boekenruil. Laat kinderen van thuis maximaal drie boeken meenemen die ze zelf niet meer hoeven, maar waarvan ze denken dat anderen er wel iets aan hebben. Laat ze met elkaar ruilen en leg uit dat dit duurzamer is dan nieuwe boeken kopen (want dan moeten er nieuwe boeken gemaakt en vervoerd worden).
5. Doe onderzoek naar het schrijvertje, een insect dat in het water leeft. Hoe leeft het schrijvertje? Waarom heet hij zo? (Antwoord)
6. Hoe zou een insect eruitzien dat het lezertje heet? Maak er een tekening of verhaal bij.
7. Er zijn zoveel boeken om uit te kiezen! Beperk de keus door alleen boeken met een groene rug uit de bieb te halen. Laat kinderen hieruit een boek kiezen dat ze leuk lijkt om te lezen. Een andere kleur mag ook natuurlijk, maar pas na de Kinderboekenweek 🙂
8. Of: zoek in de bieb naar kinderboekenschrijvers met een dier, plant of ander stukje natuur in hun naam. Het zijn er meer dan je denkt: Annet Schaap, Tjibbe Veldkamp, Bibi Dumon Tak, Joke van Leeuwen, Ted van Lieshout, Pieter Koolwijk, Sanne Rooseboom, Benny Lindelauf… Bekijk hun boeken en kies er een uit om te lezen.
9. Laat bij de zaakvakken uw vaste methode een keertje in de kast staan. Juist over natuur, aardrijkskunde en geschiedenis zijn talloze prachtige kinderboeken verschenen waar u geweldige lessen mee kunt maken en die ook nog eens leesbevorderend zijn. Bekijk de foto hierboven of lees deze column of dit artikel voor voorbeelden en inspiratie.
10. Gi-ga-groen allitereert lekker. Lukt dat ook met andere kleuren? Waanzinnig wit, zwaar zwart, belachelijk blauw… wie verzint het beste bijwoord? Doe dezelfde opdracht met dieren. Nu komen er ineens bijvoeglijk naamwoorden voor. Hoe komt dat? Luie leeuw, dode dino, knap konijn…
11. Zoek in de omgeving van de school een fijne plek om buiten te lezen. In het park, in het gras, in de duinen…
12. Hang een groot vel papier op. Schrijf tijdens de Kinderboekenweek alle dieren en planten op die je tegenkomt in een boek.
13. Geef groep 1 tot en met 4 les over klimaatverandering aan de hand van Scheten uit de Schoorsteen. Kijk voor inspiratie in de lesbrief die ik bij het prentenboek maakte.
14. Geef groep 5 tot en met 8 les over klimaatverandering aan de hand van thematitel Palmen op de Noordpool. Op deze pagina heb ik lesmateriaal en bronnen verzameld die je hier goed bij kunt gebruiken.
15. Doe met de hele klas de Gi-Ga-Groene Kinderboekenweek Quiz van Jozua Douglas. Met 15 vragen over groene kinderboeken. Als je Palmen op de Noordpool hebt gelezen is vraag 11 alvast een makkie.
16. Lees een boek met een verrekijker.
17. De Kinderboekenweek begint de dag na Dierendag. Lees voor uit Het eigenwijze huisdierenboek. Hier vind je de eerste vijf verhalen (pdf), helemaal gratis!
18. Schrijf je eigen natuurverhaal in groene inkt.
19. Lees Pluk van de Petteflet (voor).
20. Lees de verhalenbundel Kom mee naar buiten, waarvoor ik ook een verhaal mocht schrijven. Mijn verhaal heet De redding van planeet Grond en gaat over een planeet waar mensen zo lang leven dat ze de milieuproblemen die ze zelf veroorzaken ook zelf moeten oplossen..
21. Weekdieren zijn zachte dieren die vaak een uitwendig skelet hebben. Denk aan slakken, schelpdieren en inktvissen. Teken een kinderboekenweekdier of organiseer een verkiezing van het kinderboekenweekdier van de week.
22. Voor boeken is papier nodig en papier wordt gemaakt van oud papier en van bomen. Bomen die belangrijk zijn voor de natuur en voor het klimaat. Moeten we dan wel boeken blijven maken? En als die boeken juist over natuur en klimaat gaan? Zijn e-books misschien een oplossing? Hou hier een discussie over.
23. Nodig een schrijver uit op school. Vraag of hij of zij met het openbaar vervoer wil komen.
24. Deze Kinderboekenweek bezoek ik weer scholen in het hele land. Als ik alle bezoeken met de auto doe (wat ik zoveel mogelijk vermijd), reis ik bijna 2800 kilometer.
– Hoeveel kilo CO2-uitstoot levert dat op? (tip)
– Welk land kan ik bereiken als ik 2800 kilometer naar het zuiden of oosten reis?
– Hoe kan ik de CO2-uitstoot beperken?
25. Verdiep je in de gevaarlijkste dieren met de lesbrief bij De gekko en de havik.
26. Geef les over virussen (óók natuur), bijvoorbeeld aan de hand van de lesbrief die ik maakte bij mijn boek Viruswereld.
27. Lees gedichten uit de Dichter over klimaatverandering. En doe de schrijftips.
28. Lees samen het kinderboekenweekgedicht, print de poster en bekijk de video waarin Bibi Dumon Tak het gedicht wandelend door de natuur voordraagt.
29. Doe de creatieve lessen van Kunstgebouw bij vier thematitels van de Kinderboekenweek.
30. Bekijk tientallen groene boekentips + lestips op Leesbevordering in de klas.
31. Nog meer groene boekentips: download het Boekenbos.
32. Lees welk milieuprobleem de wereld eind 19e eeuw bezighield en wat de oplossing was in dit gratis te downloaden verhaal uit De oma van de oma van mijn oma.
33. Geen lestip, wel een aanmoediging om kinderen eerlijke informatie te geven over bijvoorbeeld klimaatverandering, in dit artikel dat ik schreef voor de Nederlandse Academie voor Duurzaam Onderwijs.
34. Talige opdracht bij Palmen op de Noordpool, uit het tijdschrift MeerTaal.